Masa depan Sabah dan Sarawak wajar mendapat refleksi jujur dan perbualan yang berani. Sudah terlalu lama, dinamik politik telah dibentuk oleh parti-parti yang akar dan kuasa sebenar mereka terletak di luar Borneo. Walaupun parti-parti ini meletakkan wajah tempatan pada sepanduk mereka, kuasa sebenar ke atas strategi, hala tuju, dan bahkan pemilihan calon selalunya kekal di tangan yang jauh. Realiti ini menimbulkan persoalan asas mengenai autonomi, perwakilan, dan maruah.

Sama membimbangkan ialah parti-parti tempatan yang beroperasi bukan sebagai suara tulen rakyat, tetapi sebagai sambungan kepada kepentingan luar. Dalam konteks ini, Pilihan Raya Negeri Sabah ke-17 dan Pilihan Raya Sarawak ke-13 yang akan datang mempunyai makna yang lebih mendalam — yang melangkaui persaingan pilihan raya biasa. Ia menjadi detik yang mendedahkan ketegangan yang telah lama wujud antara dominasi luaran dan aspirasi untuk penentuan nasib sendiri tempatan yang tulen.

Cabaran pembangunan yang masih dihadapi oleh Sabah dan Sarawak mesti difahami dalam konteks struktur ini. Selama berdekad-dekad, keputusan utama mengenai pembiayaan, infrastruktur, dan keutamaan serantau telah dibentuk sebahagian besarnya oleh mekanisme persekutuan yang berpusat di Malaya. Ketidakseimbangan ini telah mengekang pertumbuhan yang bermakna, menyebabkan kedua-dua wilayah bergelut untuk merealisasikan potensi penuh mereka walaupun mempunyai sumber asli dan sumber manusia yang luas.

Isu-isu ini memerlukan penelitian yang mendalam. Semasa Sabah dan Sarawak meninjau masa depan, adalah penting bagi rakyatnya untuk mempertimbangkan bentuk kepimpinan, tadbir urus, dan hala tuju politik yang benar-benar dapat menyokong kemajuan jangka panjang mereka dan menjamin tempat yang lebih adil dan lebih berkuasa dalam kerangka negara.

Voon Lee Shan

Presiden,

Parti Bumi Kenyalang