Encik Peli Ak Aron,
Timbalan Presiden Parti Bumi Kenyalang

Saya, dalam usaha untuk kemerdekaan, mengembara di Sarawak sebagai seorang peguam dan pastor selama bertahun-tahun dan orang-orang Sarawak, terutamanya orang asli, yang berada di luar Kuching ketika ditanya oleh saya, menyuarakan keinginan dan harapan mereka supaya melihat Sarawak memperoleh kemerdekaan daripada persekutuan Malaysia.

Pada mereka, mereka telah ditinggalkan dan ditindas oleh kerajaan persekutuan dengan tidak diberikan jalanraya yang sesuai dan infrastruktur yang betul dan juga tanah mereka yang diambil secara haram atau diceroboh oleh syarikat-syarikat besar dari Malaya.

Orang Sarawak, terutamanya penduduk orang asli, mempunyai hak untuk marah terhadap Malaya apabila kebanyakan hasil yang diambil oleh kerajaan tidak diagihkan kembali untuk membangun Sarawak. Pada 2017, dikatakan dari minyak dan gas sahaja kerajaan persekutuan mengambil dari Sarawak adalah sebanyak RM110 bilion, tetapi apa yang diberikan kembali hanya RM4.3 bilion sahaja dalam bajet yang diumumkan oleh kerajaan Pakatan Harapan. RM110 bilion ini tidak termasuk hasil yang dikutip oleh jabatan kerajaan lain, seperti Hasil Dalam Negeri, Kastam dan Pengangkutan Darat JPJ dan sebagainya di Sarawak.

Rakyat di kawasan pedalaman, di mana majoriti penduduk tempatan hidup tanpa kemudahan pendidikan dan perubatan yang betul, kerana kebanyakan hasil daripada Sarawak telah digunakan untuk membantu membangunkan Malaya sahaja. Orang-orang di kawasan pedalaman tetap mundur dan tidak mempunyai kemudahan yang sewajarnya, mereka telah kehilangan pengetahuan mereka untuk menaikkan taraf hidup mereka. Ramai telah meninggal dalam perjalanan ke hospital ketika mereka sakit, oleh kerana miskin atau tidak ada jalanraya yang sesuai untuk membawa orang sakit ke hospital. Orang sakit terpaksa melalui jalan trek hutan atau menunggu arus sungai naik jika mereka bergantung pada pengangkutan sungai. Ketidakpastian pendidikan, ubat-ubatan dan infrastruktur yang sewajarnya, adalah penindasan oleh kerajaan persekutuan terhadap kaum orang asli. Penindasan sedemikian adalah menentang hak asasi manusia dan penindasan boleh menjadi landasan hukum untuk memaksa rakyat Sarawak melaksanakan hak intrinsik mereka untuk mendapatkan kemerdekaan daripada persekutuan Malaysia di bawah undang-undang antarabangsa.
Oleh itu, kata Menteri Sarawak, Datuk Abdul Karim Rahman Hamzah, adalah benar bahawa disebabkan oleh ketidaksamaan pembangunan, ramai suara rakyat Sarawak yang mahu Sarawak keluar atau merdeka daripada persekutuan Malaysia (lihat FMT bertarikh 10 Jun 2019). Oleh kerana itu, mencari cara keluar atau kemerdekaan adalah wajar.

Saya anggap Nasrul Ali Hasan Abdul Latif, Ketua Wira Penaja Parti Bumiputra Perkasa Malaysia sebagai ancaman kepada rakyat Sarawak, terutamanya kepada penduduk orang asli, ketika dia mempersoalkan hak Sarawak untuk mencari cara kemerdekaan dari Malaysia (lihat Utusan Online bertarikh 10 Jun, 2019). Dia tidak berhak memberi komen demikian mengenai hak kami untuk kemerdekaan dan mendakwa bahawa kemerdekaan kita dari persekutuan Malaysia adalah menghasut. Komennya bukan sekadar ancaman, tetapi sama seperti hasutan dan haruslah disoal oleh pihak berkuasa.

Di bawah undang-undang antarabangsa, Sarawak mempunyai hak untuk mencari cara keluar atau mencari kemerdekaan dari persekutuan Malaysia jika tidak lagi berpuas hati berada di persekutuan dan tidak ada penghinaan atau pengkhianatan terhadapnya. Apabila Singapura berusaha keluar dari persekutuan Malaysia, tiada siapa yang mengatakan perbuatan oleh Encik Lee Kuan Yew dari Singapura pada tahun 1965 adalah menghasut atau pengkhianatan. Mengapakah orang di Tanah Melayu sekarang menuduh kami melakukan jenayah menghasut dan pengkhianatan apabila undang-undang antarabangsa, dengan sempurnanya membenarkan rakyat Sarawak untuk mencari cara kemerdekaan dan menyuarakan ketidakpuasan mereka terhadap apa yang telah dilakukan ke Sarawak?

Kami hanya melaksanakan hak undang-undang kami apabila kami mencari cara kemerdekaan dan Perdana Menteri, Dr Mahathir telah mengakui ini apabila dia berada di New York pada 2018. Seperti yang diterbitkan di Free Malaysia Today pada 29 September 2018 mengenai isu rakyat, Mahathir berkata, "Mereka tidak pernah meminta kemerdekaan, tetapi mereka meminta autonomi mengenai perkara-perkara tertentu, jadi kami memberi mereka autonomi."

Daripada apa yang dikatakan oleh Dr. Mahathir, walaupun pembentukan Malaysia itu telah dibentuk dengan betul, tidak ada yang salah bagi Sabah dan Sarawak, untuk mencari cara keluar atau kemerdekaan daripada Persekutuan Tanah Melayu.

Sebagai seorang peguam, saya mesti bersetuju dengan banyak pakar undang-undang, bahawa Laporan Suruhanjaya Cobbold, yang membentuk asas untuk pembentukan Perjanjian Malaysia 1963 MA63 (Sabah, Sarawak, Malaya) adalah satu penipuan. Jika sekiranya laporan Suruhanjaya Cobbold itu adalah penipuan, bagaimana pula Malaysia menjadi sah dalam undang-undang antarabangsa? Rekod-rekod menunjukkan bahawa rakyat Sarawak tidak dibincangkan dengan sewajarnya oleh Suruhanjaya Cobbold untuk membentuk pandangan yang betul, supaya Malaysia boleh dibentukkan dengan betul.

Pada masa itu, sebagai tanah jajahan Britain, Sarawak tidak diberi peluang untuk melaksanakan hak dekolonisasi dan penentuan nasib sendiri di bawah Resolusi 1514 dan 1541 di bawah undang-undang antarabangsa.

Semoga diketahui bahawa Sarawak tidak pernah dibentuk atau bergabung dengan Malaysia tetapi Sarawak, menurut rekod rasmi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UN), Buku Tahunan Juridikal 1963, diperoleh dari Britain oleh persekutuan Malaya untuk memperbesar wilayahnya pada 16 September 1963. Oleh itu, Malaysia adalah Malaya dan Malaya adalah Malaysia. British mewakili Bangsa-Bangsa Bersatu (UN) bahawa Malaysia ini bukanlah Negara yang baru tetapi Malaysia merupakan lanjutan dari negara anggota yang sedia ada. Profesor Emeritus AJ Stockwell dalam karya penyelidikannya menulis demikian, "Britain dikemukakan kepada Bangsa-Bangsa Bersatu (UN) bahawa persekutuan ini bukan sebagai sebuah negara baru, tetapi sebagai lanjutan dari negara anggota yang sudah ada, yang bermaksud Sabah, Sarawak dan Singapura hanyalah masuk Persekutuan Tanah Melayu sahaja.