Kota Kinabalu: Kenyataan terbaru oleh Mahathir Mohamad dan Tengku Razaleigh Hamzah yang mendakwa bahawa federalisme "menguatkan" Malaysia hanyalah satu usaha untuk mengalihkan perhatian daripada isu sebenar: kegagalan kerajaan persekutuan mematuhi Perjanjian Malaysia 1963 (MA63). Pengkhianatan terhadap hak-hak Sabah dan Sarawak ini adalah punca utama mengapa federalisme telah gagal, dan mengapa gerakan kemerdekaan semakin mendapat sokongan di kedua-dua negeri.

Jelas sekali—jika kerajaan persekutuan telah mematuhi sepenuhnya terma MA63 sejak awal, tiada tuntutan kemerdekaan yang wujud hari ini. Sabah dan Sarawak tidak akan merasa perlu untuk mempertikaikan kedudukan mereka dalam Malaysia. Kebangkitan semula sentimen pemisahan ini adalah akibat langsung daripada pelanggaran berulang kali terhadap perjanjian yang sepatutnya melindungi hak dan autonomi Borneo dalam persekutuan.

Selama 61 tahun, Sabah dan Sarawak telah dinafikan hak yang dijamin di bawah MA63, seperti hak mendapatkan 40% daripada hasil negeri Sabah dan kawalan ke atas sumber minyak dan gas kita. Daripada menangani kegagalan ini, pemimpin-pemimpin persekutuan kini cuba mengalihkan perbincangan kepada isu "keselamatan negara" dan "perpaduan," namun ini hanyalah usaha untuk mengelak daripada tanggungjawab mereka.

Mahathir dan Razaleigh, khususnya, telah menghabiskan berdekad-dekad merosakkan hak-hak Borneo, tetapi kini mereka dengan mudahnya menyalahkan mereka yang memperjuangkan kemerdekaan sebagai "ekstremis." Apa yang mereka gagal sebutkan adalah bahawa keengganan mereka untuk mematuhi MA63 adalah punca utama kerosakan kepercayaan antara negeri-negeri Borneo dan kerajaan persekutuan. Rakyat Sabah dan Sarawak tidak meminta sesuatu yang melampau—kami hanya menuntut apa yang telah dijanjikan kepada kami, hak yang sah dan sepatutnya di bawah perjanjian yang membentuk persekutuan ini.

Taktik pengalihan ini tidak boleh menutup kebenaran: federalisme telah gagal bukan kerana rakyat Sabah dan Sarawak, tetapi kerana pengkhianatan berulang kali oleh kerajaan persekutuan. Dengan terus mengabaikan terma MA63, kerajaan persekutuan telah mencipta keadaan yang membawa kepada kekecewaan yang meluas dan pertumbuhan gerakan kemerdekaan di Sabah dan Sarawak.

Retorik Mahathir dan Razaleigh tentang melindungi Malaysia daripada ancaman luar adalah helah semata-mata. Ancaman sebenar kepada perpaduan Malaysia adalah ketidakadilan dalaman yang disebabkan oleh keengganan mereka untuk menangani rungutan sah dari negeri-negeri Borneo. Jika federalisme benar-benar bertujuan untuk menyatukan Malaysia, maka ia seharusnya menghormati autonomi, sumber, dan hak Sabah dan Sarawak seperti yang termaktub dalam MA63. Sebaliknya, federalisme telah digunakan sebagai alat untuk eksploitasi, meminggirkan suara kami dan merampas kekayaan negara yang sepatutnya menjadi hak kami.

Kita mesti mengubah fokus perdebatan: punca utama ketidakpuasan hati di Sabah dan Sarawak adalah kegagalan kerajaan persekutuan untuk mematuhi MA63. Mana-mana naratif yang mengabaikan fakta ini hanyalah cubaan untuk mengelirukan kebenaran.

Kami menyeru semua rakyat Sabah dan Sarawak untuk menolak versi federalisme yang gagal ini dan bersatu dalam menuntut keadilan. Kerajaan persekutuan mesti berhenti mengalihkan perhatian daripada kegagalan mereka dan mula menangani isu sebenar. Federalisme telah gagal kerana mereka yang berkuasa gagal menunaikan janji mereka.

Daniel John Jambun
Presiden, Borneo's Plight in Malaysia Foundation (BoPiMaFo)

Robert Pei President Sabah Sarawak Rights Australia New Zealand (SSRANZ)

Peter John Jaban Founder Saya Anak Sarawak (SAS)

Jovilis Majami President Persatuan pembangunan Sosial komunity Sabah (BANGUN)

Moses Anap President Republic of Sabah North Borneo (RSNB)

Cleftus Stephen Mojingol President Pertubuhan kebajikan Rumpun Dayak Sabah (PKRDS)

Ricky Ganang Penasihat Forum Adat Dataran Tanah Tinggi Borneo (FORMADAT)

Patrick Anek Uren - Human Rights Activist Sarawak

Voon Lee Shan President party Bumi Kenyalang Sarawak (PBK)